Февралиин 22- то манай хɣɣгэдэй уран урлалай байшан соо тойрогой «Сагаалганай уулзалганууд» (Сагаалганские встречи) гэhэн гаршаг доро Шагай нааданай хуугэдэй округой сагаалганай чемпионат эмхидхэгдэбэ.
Шагай наадан гээшэ хадаа үхибүүдые hүбэлгэн, шуран, хурса ухаатай болгодог. Yхибүүд бага наhанhаа хойшо элдэб наадануудые хадуужа абаад өөhэд соогоо эмхидхэхэдээ, хани нүхэд боложо хүхилдэдэг. Шагай наадан наадахадаа хүүгэдшье, наhатайшье булта сугтаа эбтэй эетэйгээр, hургаалай үгэ дамжуулан байжа наададаг юм. Энэ наадамнай 14 янза байха, бидэ муноо заншалта болоhон шагай нааданай 5 янзын наада наадахабди: «Мори урилдаан», «Шагай таалсаан», «шагай шуурэлгэ», «шагай няhалха», «Дурбэн бэрхэ».
Район дотор соогоо шагай мурысоондэ илажа гараhан ухибууд шагай нааданай мурысоондэ сугларбад. Агын тойрогой булгэм Амитхашын дунда hургуули ухибɣɣдээр гол болгожо, Сахюртын ба Гунэйн hурагшадые нэмэжэ абаад, ерэжэ хабаадабад. Могойтын тойрогhоо Сагаа-Уулын, Зугаалайн, Догойн дунда hургуулиин 25 ухибууд шуухэ эрмэлзэтэй ерэбэд. Дульдургын тойрогhоо Шандалиин, Зутхэлиин, Тугшанай Узонын, Алханын ба Дульдаргын ухибууд нэгэ булгэм боложо хабаадабад.
Февралиин 17-до, Агын тосхондо 7 командын 180 хүүгэдэй дунда шанга тулалсандаан боложо, Агын дурбэдэхи hургуули нэгэдэхи hуури эзэлжэ, Дамдинжапова Соелма Зоригтуевнагай гарhаа Кубок, амтатай бэлэг абажа округой мурысоо шуухэ шадалтай сугларжа ерэбэд.
Иигэжэ хамта 123 хуугэд табан янза шагай наадажа мурысэбэд. Энэ мурысоондэ 3 шата наадажа гараха шадалтай байбад. 1 шатада 1-4 ангиин, 5-8 ангиин, 9-11ангиин хуугэд хамта наадажа, ооhэдэйнгоо наhан соо 1-хи,2-хи, 3-хи hуури эзэлжэ гарабад. 2 шатада номинации соогоо туруушын hуури эзэлhэн ухибууд наадажа тон hубэлгэн, шуран, ухаатай нэгэнь илгаржа 3 шата наадаха эрхэтэй болоно. Финал шуухын тулоо табан янза шагайн дурим hайн мэдэжэ, табан наадаяа наадаха болонод (пятиборье).
Эндэ хэд гараа гээшэб, ямар дун харуулааб гэхэдэ:
1 hуури – алтан медаль, 400 тух. Дашидондоков Жамсаран (АмСОШ, 9).
2 hуури – мунгэн медаль,300 тух. Бальчинов Бато (АДДТ, 9),
3 hуури – бронзовый медаль,200 тух. Дамдинова Евгения (АмитСОШ, 3)
4-5 hуури Бадеева Аяна (АДДТ, 8), Бадмаева Любовь (АСОШ-4, 10). Баярай тэмдэг Батуева Марина Владимировна Заб. захиргаанай багшанарай институдэй буряад хэлэнэй методист барюулба. Холын нютагhаа зорижо ерэhэн булгэмууд сагаалганай амтатай бэлэгтэй ошобод. Энэ шанга тулалсаанда, нэгэшье дурим алдангуй, hубэлгэн ухаагаа гуйлгэн, шуран бэрхээр табан ухибуудэй наадые омогорхон байжа багшанар, гэртэхин ба хуугэд харабад. Агын округой ухибууд соо ерээдуйн Алтаргана шуухэ хуугэд ургажал байна ха гэжэ бодохоор. Юундэб гэхэдэ «Шагай-2014» мурысоондэ алта медальда хуртэhэн Намсараев Эрдэм Урда-Агын hургуулиин hурагша, унгэроогшэ «Алтаргана-2016» шагайн мурысоондэ –шагай шуурэлгэ Бурятиин командада орожо наадаад, алтаргын алта медаль абаад, 25 мянган тухэригэй шанда хуртэhэн байна.
Энэ мурысоо 2012 онhоо эмхидхэжэ байhан Агын хүүгэдэй урлалай багшанар ехэ эмхитээгээр унгэргэбэ. Хоёр зуугаад хүүгэдые суглуулжа наадхуулхада бэлэн бэшэ. Проект даагаад ябаhан ёhо заншалай багша Бадмажапова Цыпелма Цыдыповна хандахадамнай иигэжэ хэлэбэ: «Мунөөдэрэй шагайн мурысоон 2012 онhоо тад ондоо болоо. Сагаалган дутэлхэдэнь хүүгэд ба багшанар хонходон байжа hурагшалха: хэзээ болохоо байнаб. Нааданай дунда хаража байхадам, ехэ зохидоор ондо ондоо нютагай ухибууд бэе бэетэеэ мэндэшэлдэнэд, бэе бэедээ заанад, ехэ танил хэбэртэй шагай наадан тухайгаа хоорэлдэнэд. Шадабаринь ехэл hайн болоо байна. Шагай шүүрэлгэдэ 50 шагай табихадамнай хэдэн ухибууд нэгэшье алдангуй бултын нэгэ наадаараа абаад, юундэ зуун шагай бэшэб гэжэ hуража байна. Няhалалгын уедэ дурим алдааш гэхэдэнь, тоосолдожо хэрэлдэжэ байнагуй, юундэб гэхэдээ дуримоо урид хоорэлдэнэ ха юм, шадаха, мэдэхэ ерэнэд. Шагай наадан гансал наадан бэшэ, баhал буряад арадай гурим журамай, ёhо заншалаа дамжуулжал байhан харгы гэжэ hананаб. Гансал муунь юун гэхэб гэхэдэ: захиргаанай ноёд ехэ тоодо абадаггуй байна, аяар холоhоо зорижо ерэhэн ухибуудтэ, багшанартань нэгэ хиилэ болохогуй саахар сагаалганаар барюулаад табихада эшхэбтэр. Багшанарай оролдолгоор болоно ха юм, бензин ооhэдоо хээд ерэнэбди гэнэл даа. Район тойрог соогоо оролдожо хэнэгуй, али шадаха зон угы юм гу, бу мэдэе. Буряад зон олон бэшэ хадаа краевай болгоод, командын шанда 5-10 мянга тухэриг гаргаха арга байдаггуй юм гу даа гэжэ hанаагаа зободогби. Ёохор, шагай хоёроо хуугэдэй дунда ехээр эмхидхэгдэжэ мурысоо хээл hаа – буряад хэлэн, hайхан заншал, ёhо гуримнай ургэн харгыда гарахал hэн хадаа»
